We hadden ons reisvaardig gemaakt om te gaan gidsen in het winkeltje Mak. Aad ging op de fiets en ik met de benenwagen. Ik was heel benieuwd hoe zal alles gaan. Het was goed warm en het was behoorlijk druk in het dorp (stad). De Voorstraat was een en al drukte van slenterende mensen. Muziek Festival. Er stonden ook allemaal kraampjes en de muziek schetterde rond.
Ik was ietsje later dan Aad gearriveerd en had het briefje niet gelezen over de lichtpunten en Aad had alleen de voorkant gelezen dus niet de … Het had wel iets achteraf bekeken, geen licht aan, gaf de eenvoud van toen weer, het leek alsof je echt in de tijd terug was beland. Niemand vond het erg en er ontstond een bepaalde sfeer. Dat bemerkte ik toen het licht aan ging. Je was gelijk in een museumpje en de beleving en verhalen werden anders.
Groentewinkel Mak had de deur nog maar net open (het bord stond nog niet eens klaar) of de eerste bezoekers waren al binnen, vertelde Aad op mijn vraag: Ben je nu al open?
Er was een gezin met kleine kinderen. Eentje had te gulzig de fles genuttigd en dat was even paniek maar het liep gelukkig met een sisser af alleen een werkdoekje minder. Pappa was benieuwd of de pomp het nog goed deed. Maar ja, is er een schaap over de dam dan komen er gelijk meer.
Aad had geen tijd om even alles op rij te zetten maar ja, volgende keer anders zei ik, het was nog voor twaalf dus ja we gingen eigenlijk gelijk van start. Er was eigenlijk geen tijd om wat te eten en te drinken zo druk hadden we het samen. Maar niet vervelend wel kwam je soms ogen tekort,het even ergens aanzitten iets verplaatsen gebeurde zomaar.
Ik was nooit binnen geweest toen de dames de winkel runde; ik kon het van verhalen en je liep er langs, het had altijd iets mysterieus voor mij. Iets van daar is de tijd stil blijven staan. En die ervaring beleefde ik gelijk weer.
Zo gingen mijn gedachten telkens met de bezoekers mee terug in de tijd. Je waande je dan hier dan daar.
Buiten ongekende drukte binnen een lege winkel met enkele groente kisten een toonbank en een aardappel groente schrapmachine en wat producten uit de vorige eeuw. Een serene rust straalden de winkel en het achterhuis uit.
Het was een bijzondere beleving, al de gedachten werden verhalen. De stille getuigen van het interieur daar kwam zomaar een stroom herinneringen door los. Kreeg er gewoon heel veel plezier in wat ik van tevoren niet had gedacht. We gingen op reis met elkaar van het ene verhaal naar het andere. Het was geen vaste route; de gebeurtenissen sprongen heen en weer het was net wie kwam er binnen.
Een leeg winkeltje dat zomaar werd gevuld met wat oud Spijkenissers, mensen van ver, jeugd en kinders hadden beleefd. Het waren verhalen van in de winkel en buiten op straat, maar niemand had ooit in het achterhuis gekeken. De deur bleef altijd op een kier. De snoepjes, de appels, de kwartjes na het boodschappen doen. Een rit met het paard en wagen als jongen beleefd; mee groente venten. Bij thuiskomst het paard had haast, in galop naar de wei van zo ik ben eindelijk thuis. Je hield hem bijna niet. Het ronde raampje daar keek ooit een man door naar buiten. Toen was vader Mak al overleden. Wie was dat? Het bleek een arts welke op kamers was. Het was Jan Mak die hield van rust, vertelde iemand, na het gedane werk en liet dit zeer duidelijk weten. Nu dan had hij in deze tijd blijven waarschuwen en hij was waarschijnlijk constant uit zijn dak gegaan.
Het was toch zonde? De trouwkaarten van Klaasje dreven in het water van de haven, vertelde weer een ander. Zij had de bruiloft afgeblazen en dan heb je de uitnodigingen niet nodig. Maar de kaarten waren niet betaald, ze waren immers niet gebruikt. Duidelijk niet verstuurd. Arme Jongen, het bleek dat Klaasje twee jongens had gehad. En zo ging het maar door. Er waren veel oud Spijkenissers welke ik ook kende.
En onze generatie herinnerde zich heel wat en zo ontstonden de verhalen in het achterhuis. Het huisje was boordevol leven. Zo…. hier woonde dus Jan Kol. Ik vroeg die man heet toch Jan Mak. Wat bleek Jan, prees zijn waar aan met luide stem vanaf de bok van zijn groente kar, mooie Koooooool. Vandaar die naam.
Een aai over het tafelkleed dat doet mij denken aan bij oma thuis zei een jonge vrouw. Het waren toch knappe meiden de dames Mak. Nu zo mak waren ze nu ook weer niet. Een meisje wilde gelijk in Afkes tiental gaan lezen. Helaas dat was even sneu…. Twee jongetjes, dat is dit en dat is dat hebben we in het openluchtmuseum gezien. Een broer en zus, mam we willen naar huis we zijn moe.Het was ook best warm en dan wil je met je net gekregen nieuwe schoenen naar huis. En mama en papa maar praten.
Het waren best mooie verschijningen Antje en Klaasje inderdaad het waren best knappe deerntjes. Het is toch eigenlijk triest dat ze niet zijn getrouwd. Dat kan wel waar zijn zei ik, als zij wel waren getrouwd, dan hadden jullie nooit achter de deur een kijkje kunnen nemen, hadden de rode fleurige pannetjes, keukengerei en noem maar op een andere bestemming gehad. Het mooie aan het trieste verhaal is dat wij nu kunnen genieten met elkaar. En was het winkeltje er dan nog wel geweest? Zouden ze ons nu zien vroeg iemand. Ik denk het niet. Dat had Klaasje nooit kunnen dromen….. met haar teruggetrokken leven, zoveel mensen over de vloer. Ze zou zich geen raad weten. Weer een ander: hoe zouden ze daar in slapen? Dat is een bedstee zei een jongetje. Zo kwamen we er samen achter; dat zal wel meer zitten dan liggen zijn geweest. Hoe deed die Jan dat en dat geen antwoord het is een vraag die altijd een vraag zal blijven. De kleding ja alles werd een verhaal. De laarzen, de klompen het hartje in de deur van de wc buiten. De kachel, de fotolijst van moeder. Het fotoboek op tafel. Oh wij gingen in de teil achter het droogrek voor de kachel in de winter. De poepdoos, stilletje daar had menig een herinneringen aan bij oma thuis. ik zelf ook en de pomp was mij ook niet vreemd. Het boek op de toonbank met de overzichtfoto maakte weer omgevingsverhalen los.
Toch wel uniek wat vier uurtjes voor een belevenissen en gedachten oproepen bij de bezoekers van jong tot oud in het winkeltje van de dames Mak. Kortom het was genieten.
Iedereen was heel blij met het winkeltje en velen gaven aan we komen zeker nog eens terug.
En toen was het vier uur, de vlag naar binnen, het bord “we zijn open” naar binnen. De deuren dicht de lichten uit. De deur op een kier. Het alarm ingesteld.
Weer buiten in het jaar 2011.
Marijke en Aad Bezemer.
N.B. Er zijn 250 bezoekers geweest